Niedokrwienie serca to groźna dla zdrowia, a nawet życia przypadłość, której powinien być świadomy każdy z nas. Poważne niedokrwienie serca prowadzi do uszkodzenia tego narządu, które nazywamy zawałem. Każdy, kto zauważy u siebie lub bliskiej osoby charakterystyczne objawy powinien niezwłocznie skontaktować z lekarzem, gdyż w tym wypadku istotne jest szybkie i zdecydowane działanie, aby zapobiec poważnym skutkom zdrowotnym.
Niedokrwienie serca – przyczyny
Niedokrwienie serca najczęściej jest związane z miażdżycą tętnic wieńcowych. Tętnice wieńcowe to naczynia, które zaopatrują mięsień sercowy w krew, która dostarcza mu tlenu i składników odżywczych, niezbędnych do prawidłowej pracy. Miażdżyca polega ona na odkładaniu się cholesterolu w ścianie naczynia.
Nawarstwiająca się blaszka miażdżycowa coraz bardziej zawęża światło naczynia, aż w końcu dochodzi do znacznego zmniejszenia przepływu krwi. Takie zwężenie w spoczynku najczęściej nie daje objawów, ale jeżeli pacjent podejmuje wysiłek fizyczny, a co za tym idzie jego serce ma zwiększone zapotrzebowanie na tlen, przez zwężone tętnice wieńcowe nie dociera odpowiednia ilość krwi, aby zaspokoić te potrzeby. Wówczas pacjent odczuwa objawy niedokrwienia serca.
Inną przyczyną niedokrwienia serca jest zamknięcie światła tętnicy wieńcowej poprzez zator. Najczęściej jest on spowodowany przez zakrzep powstały na pękniętej blaszce miażdżycowej. Źródłem zatoru oprócz zakrzepów może być powietrze, które nieumyślnie zostało wprowadzone do naczyń, tkanka tłuszczowa, która dostaje się do krwi w przypadku złamań kości długich, a także płyn owodniowy, który czasem może przedostać się do krwi matki podczas porodu. Jeżeli zator spowoduje krytyczny spadek przepływu przez naczynie wieńcowe, lub nawet go zablokuje, wówczas dochodzi do zawału serca.
Kolejną, mniej oczywistą przyczyną niedokrwienia serca jest nierównowaga pomiędzy zapotrzebowaniem mięśnia sercowego na tlen, a dostawą jego pierwiastka. Może się to zdarzyć np. podczas bardzo dużego wysiłku, silnego stresu, czy w przypadku niektórych schorzeń serca. Gdy mięsień ten wykonuje zwiększoną pracę, a co za tym idzie, potrzebuje więcej tlenu i substancji odżywczych, a naczynia wieńcowe dostarczają ich za mało, wówczas również pojawiają się objawy niedokrwienia serca.
Niedokrwienie serca – objawy
Objawy niedokrwienia serca zależą od jego ciężkości. W przypadku, gdy pacjent cierpi z powodu umiarkowanej miażdżycy tętnic wieńcowych, mówi się o dławicy piersiowej. Objawia się ona silnym bólem w klatce piersiowej, zlokalizowanym za mostkiem, o charakterze piekącym lub gniotącym. Co charakterystyczne, owy ból pojawia się po wysiłku i po krótkiej chwili odpoczynku przechodzi. Dodatkowo mogą temu towarzyszyć osłabienie, duszność, trudności w oddychaniu.
Z kolei jeśli przepływ przez naczynia wieńcowe jest krytycznie zmniejszony, jak w przypadku wyżej wspomnianego zatoru, dochodzi do zawału serca. Objawy zawału zwykle pojawiają się nagle i narastają w czasie. Najczęściej jest to silny ból zlokalizowany za mostkiem, o charakterze piekącym, promieniujący do lewego ramienia, ręki, a nawet żuchwy.
Mogą temu towarzyszyć utrata przytomności, zawroty głowy, nudności, trudności z oddychaniem. Zarówno objawów dusznicy bolesnej jak i zawału nie należy bagatelizować i niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. Zawał wymaga szybkich i zdecydowanych działań, aby pacjent przeżył i jak najszybciej odzyskał sprawność. Z kolei dusznicę bolesną powinno leczyć się farmakologicznie, aby uniknąć poważnych powikłań.
Niedokrwienie serca – zapobieganie
Działania profilaktyczne w zakresie niedokrwienia serca różnią się w zależności od schorzeń, na jakie cierpi pacjent. Jeżeli chodzi o leczenie farmakologiczne, najczęściej pacjentowi przepisuje się leki rozrzedzające krew, a tym samym zapobiegające zakrzepom, takie jak np. aspiryna, warfaryna czy heparyna drobnocząsteczkowa.
Z leków obniżających stężenie cholesterolu, a tym samym zmniejszających ryzyko powstawania blaszek miażdżycowych, do dyspozycji mamy między innymi statyny i fibraty. Jeżeli pacjent cierpi na cukrzycę, bardzo ważne jest jej odpowiednie leczenie insuliną lub metforminą, gdyż ta choroba jest poważnym czynnikiem ryzyka niedokrwienia serca.
Największe znaczenie w zapobieganiu niedokrwieniu serca mają jednak działania pacjenta, jego dieta i styl życia. Najważniejsze to unikanie alkoholu i bezwzględne rzucenie palenia. Dieta powinna być uboga w tłuszcze nasycone, a bogata w kwasy omega-3 i omega-6. Ważna jest również codzienna aktywność fizyczna. Zaleca się minimum 30 minut treningu dziennie. Warto również unikać stresów, zwolnić tempo życia i wysypiać się.
